Markaların Benzerlik İnceleme Kriterleri

Markaların Benzerlik İnceleme Kriterleri Marka genel tanımıyla, bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlayan işaretlerdir. Sınai Mülkiyet Kanunu’nun (SMK) 4. maddesinde hangi işaretlerin markayı oluşturabileceği düzenlenmiştir. Buna göre marka, bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartlarıyla kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaretten oluşabilir. Marka, işletmelerin birbirinden ayırt edilmesini ve oluşturdukları itibar sayesinde tüketicilerin kendilerini tercih etmelerini sağlayan araçlardır. Bu sebeple benzerlik incelemesi oldukça önemlidir ancak SMK’da marka olabilecek işaretleri düzenlemiş olsa da markalar arasındaki olabilecek benzerlik kriterleri açıkça düzenlenmemiştir. Bu sebeple markalar arasında benzerlik incelemesi, yargı kararları ve Türk Marka ve Patent Kurumunun (TPMK) yayımlanmış olduğu ‘’Marka İnceleme Kılavuzu’’ ışığında yapılmalıdır.[1] Marka benzerliği ‘’ayniyet’’ ve ‘’ayniyete yakınlık’’ şeklinde olabilmektedir. Aynılık Değerlendirmesi I. Markaların aynı kabul edilmesi için, markaları oluşturan unsurların tamamen aynı olması gerekir. Markaları oluşturan tüm unsurlar aynı iken, bunların boyutlarının farklı olması veya kelime markalarında yazı karakterinin, renginin farklı olması, markaların aynı olarak kabul edilmesi durumunu değiştirmez. II. Markaların kelime unsurları aynı, markaların en az birisinde yer alan şekil unsuru farklı ise markalar aynı olarak değerlendirilmez, ayırt edilemeyecek kadar benzerlik incelemesine geçilir. III. Markaların kelime ve/veya şekil unsurları aynı, markaların en az birisinde yer alan tali unsurlar farklı ise markalar aynı olarak değerlendirilmez, ayırt edilemeyecek kadar benzerlik incelemesine geçilir. IV. Markaların tüm unsurları aynı iken, bu unsurların markalardaki yerlerinin, konumlandırılmasının farklılaştırılması halinde, markalar aynı olarak değerlendirilmez, ayırt edilemeyecek kadar benzerlik incelemesine geçilir. V. Markaların tüm unsurları, bu unsurların markalardaki yerleri ve sıralaması aynı olsa dahi karşılaştırmaya konu markalarda baskın unsurların farklılaştırılması halinde, markalar aynı olarak değerlendirilmez, ayırt edilemeyecek kadar benzerlik incelemesine geçilir. Ayırt Edilmeyecek Kadar Benzerlik (Ayniyete Yakınlık) Değerlendirmesi Ayırt edilemeyecek kadar benzerlik durumunda, karşılaştırılan işaretler aynı olmamakla birlikte, bunların ortalama düzeydeki tüketiciler üzerinde bıraktıkları genel izlenimleri hemen hemen aynıdır. Bu hususta Yargıtay 11.Hukuk Dairesi’nin 2020/1667 E. 2021/1538 K. Sayılı kararı aşağıdaki gibidir: “…Tüm dosya kapsamına göre; başvuru markası ile redde mesnet markada yer alan sözcük unsurları birebir aynı olup, başvuruda farklı olarak yer verilenin yalnızca uydu şekli olduğu, anılan farklılığın, başvuruya 556 Sayılı KHK’nın 7/1-b maddesi anlamında yeterli ayırt ediciliği sağlamadığı, dava konusu başvuru ile redde mesnet marka işaretleri arasında 556 Sayılı KHK’nın 7/1-b maddesi anlamında ayırt edilemeyecek derecede benzerliğin bulunduğu, başvuru kapsamından çıkarılan “Haber ajansı hizmetleri”, redde mesnet markanın kapsamında aynen yer almakta olup, marka kapsamları arasında ayniyet bulunduğundan, somut olayda 556 Sayılı KHK’nın 7/1-b maddesi koşullarının gerçekleştiği, dava konusu başvuruda, davacının önceki markalarındaki asli unsurun muhafaza edildiği söylenemeyeceğinden bu iddia yerinde değildir.”[2] Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 12.10.2010 tarihli, 2008/14092 E. 2010/10118 K. sayılı içtihadı ile 5/1(ç) bendinin uygulama kapsamını belirlemiştir. Yargıtay’ın bu kararında belirttiği prensipler, hem Yargıtay’ın birçok kararında hem de İlk Derece Mahkemelerinin kararlarında emsal olarak gösterilmektedir. Yargıtay, ayırt edilemeyecek kadar benzerlik sonucuna ulaşabilmek için karşılaştırılan işaretlerin bir bütün olarak tüketici kitlesi nezdinde bıraktıkları izlenimin dikkate alınması gerektiği sonucuna varmıştır. Buna göre, karşılaştırılan markaların grafik tasarımdan oluşan şekil ve kelime unsurlarıyla birlikte karma nitelikleri, görünüş, yazılış ve düzenleniş biçimleri itibarıyla bıraktıkları genel izlenim değerlendirmeye alınmalı ve bu genel izlenim sonucunda ortaya çıkan benzerliğin de ayrıca karıştırılma ihtimali değerlendirmesi yapılmasını gereksiz kılacak derecede güçlü ve açık olması aranmalıdır. Aksi halde SMK m. 5/1(ç) anlamında bir ret gerekçesi ortaya çıkmayacaktır. Ayırt edilemeyecek kadar benzerlikten söz konusu olabilmesi için, ilgili tüketici tarafından, karşılaştırmaya konu işaretler arasında herhangi bir araştırma ve inceleme yapılmasını gerektirmeksizin açık ve net biçimde benzerliğin ortaya çıkması gerekmektedir. Yargıtay kararlarına göre ayırt edilemeyecek kadar benzerlik değerlendirmesinde karşılaştırılan markaların; I. Şekil ve ibareden oluşan karma nitelikleri, II. Görünüş, yazılış ve düzenleniş biçimlerine göre bıraktıkları genel izlenimleri dikkate alınmalıdır. Sonuç Markaların, müstakil olarak tescil edilebilmeleri için bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması gerekmekteyse de aynı zamanda TPMK’nın yapmış olduğu benzerlik incelemesinden de geçmeleri gerekir. TPMK’nın yukarıda ifade etmiş olduğumuz ancak bunlarla sınırlı olmayan benzerlik inceleme kriterlerini karşılamayan markaların marka siciline tescil talepleri, TPMK tarafından reddedilecek olup tescil talebi reddedilen marka sahipleri SMK 20.maddeye göre itiraz ve dava haklarını kullanabileceklerdir. [1] Erişim tarihi: 30.07.2021 https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/allAnouncement/anouncementDetail?newsId=1134 [2] Erişim tarihi: 30.07.2021. https://lib.kazanci.com.tr/kho3/ibb/files/dsp.php?fn=11hd-2020-1667.htm&kw=`E.+`2020/1667`+K.+2021/1538`&cr=yargitay#fm